Wat schreven de kranten bij het uitkomen van de film ‘Als Twee Druppels Water’ (1963) van Fons Rademakers?
En hoe zat dat nu met de geheimzinnige ban van de film in latere jaren?
De VPRO gids besteedde in een speciaal artikel uitgebreid aandacht aan de stilte rond en het verbod op het vertonen van ‘Twee druppels’. Pas enige jaren later zou de film door de erven van Heineken eindelijk worden vrijgegeven. (foto: VPRO gids 12-09-2003)
Hieronder een kleurrijke verzameling van oude krantenfoto’s en tekst uit de autobiografie ‘De Onzichtbare Acteur’ van Pari (Lex) Schoorel.
De jonge Lex Schoorel bij de premiere van de film van Fons Rademakers: ‘Als Twee druppels water’. Rechtsonder Heineken de hoofdsponsor van de film. (foto Ed v.d Elsken)
Hoe de jonge hoofdrol speler zich voelde tussen al die glamour en tussen zijn ietwat verbijsterde ouders kunt u lezen in de autobiografie: De Onzichtbare Acteur BOEK I en II.
“De moeder zit erbij alsof ze daar eigenlijk niet wil zijn, een plek waar ze duidelijk niet gewend is te zijn, met ongetwijfeld de zeer tegenstrijdige indruk in haar geest van de glorie en de knappe prestatie van haar zoon en daarnaast het zojuist ondergane geweld van de film, met veel doodmakerijen. Voor haar zeker een moeilijk te verkroppen combinatie. Haar gezicht en haar hele aura drukken uit: ‘ik ben hier eigenlijk niet’.”
“De vader is handiger. Ook hij zal niet goed raad weten met het vele geweld in de film, evenmin met de raadselachtige talenten van zijn zoon, maar hij is gewend ‘in de wereld te zijn’ en hij trekt een gezicht van ‘er wel degelijk bij te horen’, zelfs deze absurde omstandigheid en de voor hem en haar dubieuze moraal (of juist het ontbreken daarvan) van de film als normaal te kunnen ervaren. Al is het maar voor nu, even. Toch lijkt ook hij in een shock.”
En op de foto linksonder: vrolijkheid op de receptie bij het uitkomen van de film, met Fons en Lily Rademakers, de vaste scriptgirl van Fons en tevens diens echtgenote.
“Kort na die Sexy Lexy fase, in januari 1963, werd ik een bekende acteur. Althans, voornamelijk binnen onze landsgrenzen. Hoewel een Engelse krant, na het festival van Edinburgh, mij uitzonderlijk begaafd noemde. Spectacularly gifted, om precies te zijn. De film Als Twee Druppels Water van Fons Rademakers kwam uit. Moedige film noir van internationale allure, schreef de Volkskrant. Ik speelde daarin de dubbele hoofdrol. De film was opgenomen in de zomer van ‘62 en in het najaar helemaal nagesynchroniseerd. Dat alles heb ik gedaan voor ƒ3000,-. Drie duizend gulden. Zo’n vijftig draaidagen + twintig nasynchronisatiedagen. Tegenwoordig verdien je dat bedrag binnen enkele dagen, met zo’n grote rol.”
“Heineken was de geldschieter. Voorwaarde die hij had gesteld was dat zijn toenmalige vriendin de rol van Marianne zou spelen. Fons moest daar blijkbaar voor zwichten. Fons maakte die rol toen wel onbelangrijker (vergeleken met het boek van Hermans), want de vriendin van Heineken was natuurlijk geen actrice. Een paar maanden na het uitkomen van de film (groot succes, lovende kritieken), besloot Heineken de film voor verdere vertoning te verbieden, omdat zijn relatie met die niet-actrice beëindigd was. Dat alles is al jaren publiek geheim, maar ik weet het pas sinds kort. Zo heeft Heineken heel wat mensen gedupeerd. En waarom in godsnaam?”
De autobiografie van ‘De Onzichtbare Acteur’ is via onderstaande link te bestellen bij Bolcom en bij Bravenewbooks en heeft vele prachtige foto’s van ‘Twee druppels’ en van andere (theater) momenten uit het leven van Pari (Lex) Schoorel:
-Kopen: Onzichtbare Acteur – Brave New Books
-Kopen: Onzichtbare Acteur – Bolcom
Info: De Onzichtbare Acteur – Bravenewbooks
en te koop via de gewone boekhandel.
De VPRO zond een special uit over de ‘ban’ op de film door Heineken. Hieronder de link:
[ Andere Tijden- Als Twee Druppels Water]
“Fons (Rademakers) was Twee Druppels aan ‘t casten. Hij had alle jonge mannen van het Nederlandse toneel al bij zich gehad en hoorde toevallig van mijn bestaan, via de ontwerper Friso Wiegersma, de vriend van Wim Sonneveld. Ik liep als bruine jongeman in een rokje de blinde Ton Lutz te begeleiden (in Koning Oidipus, zie het eerste hoofdstuk) en Fons kwam kijken. In de Amsterdamse schouwburg. Helaas zat hij zo ver rechts in de zaal, dat hij me niet kon zien (vertelde hij me later…) Toch kreeg ik dat briefje, en een paar dagen later zat ik bij hem thuis in Amsterdam aan de Keizersgracht. Hij ging koffie zetten in zijn mooie witte keuken, met zo’n Italiaans lichtmetalen opdraaiding, wat in die tijd veel mensen gebruikten. Een paar minuten later – wij zaten gelukkig in de kamer – was er een grote knal. Blijkbaar had hij de bovenste helft verkeerd opgeschroefd. De keuken was geheel bruin, ook het plafond. Wanneer we in de keuken waren gebleven, was dat misschien het vroegtijdig einde geweest van mijn juist begonnen filmcarrière… Brandwonden en zo. ” (boek I)
Inmiddels was ik door het Filmfestival te Utrecht gevraagd aanwezig te zijn bij de vertoning van Twee Druppels, met de geheel gerenoveerde kopie die het Filmmuseum daarvan gemaakt had, een speciale gebeurtenis waarbij ook Fons Rademakers aanwezig zou zijn en waarbij deze de DVD-box overhandigd zou krijgen, met al zijn films op die moderne schijfjes vastgelegd.
“Tot mijn niet geringe vreugde kwam ook Friso Wiegersma de trappen opklauteren en even later ontmoetten wij elkaar in de rij van ‘genodigden’; dat was een hartelijk weerzien. Vanaf dat moment voelde ik dat de avond verder wel naar wens zou verlopen. Wij memoreerden de anekdote over ‘hoe het kwam’ dat Fons mij voor de rol in Twee Druppels had gevraagd (zie mijn verslag daarover in Boek I), en het bleek dat Friso zich daarvan een licht afwijkende versie wist te herinneren als ik. In zijn verhaal waren het vooral Lili en Friso zelf die Fons er destijds van hebben overtuigd met mij de goede keus te maken. (Heineken zag mij al helemaal niet zitten: “Wat moeten wij met die schandknaap”, schijnt hij na de proefopnames gezegd te hebben.)”
“Ik heb Fons zeker voor de vertoning even gesproken, maar vreemd genoeg weet ik daar niets meer van af. Natuurlijk was ook Lili er, zijn altijd aanwezige levensgezellin en partner in business. Verder Mulisch, Blokker, Van Mierlo en Conny Palmen en ongetwijfeld nog een paar vedetten.”
“De rij achter ons was geheel bezet door een vijftiental ongeveer 14-jarige jongens en meisjes, die blijkbaar om een zeer speciale reden waren uitgenodigd. Ik vond dat nogal vreemd en hield m’n hart vast vanwege het tumult dat ik verwachtte van deze jongelui, van wie ik niet kon geloven dat zij de film uit werkelijke belangstelling wilden zien. Te midden van hen zat, vrijwel recht achter mij, een meisje dat gedurende de hele film hardop maar spontaan reageerde op wat zij zag gebeuren. Zij leefde intens mee met alles wat de hoofdpersoon overkwam, waarschuwde hem zo nu en dan iets (doms) niet te doen en zij uitte regelmatig haar verontwaardiging over het hem aangedane onrecht. Waarschijnlijk was zij vanaf het eerste moment verliefd op de jonge man. Ik geloof niet dat zij zich realiseerde dat de acteur die zij zo bewonderde in een veertig jaar oudere editie voor haar zat…”
“Erg jammer was het dat de hele projectie van de film onscherp was. Ik hoop niet dat dat aan de gerenoveerde kopie lag, want dat zou een soort ramp zijn vanwege latere vertoningen in het land. Maar ook wanneer de oorzaak van de onscherpte lag bij het projectietoestel van de bioscoop Rembrandt of bij onoplettendheid van de dienstdoende technicus, slordig was het wel. Ik kan hierover oordelen omdat ik niet lang geleden de film twee maal in een bioscoop heb gezien (vóór de renovatie), en toen wel scherp. Met name bij de vrij donkere scène op het landweggetje in Lunteren (die prachtige luchten!) verloor de film zijn brille. Het voelt als iets wat hoort bij de film Als Twee Druppels Water, het mag dan de beste Nederlandse speelfilm uit de twintigste eeuw zijn (ik citeer daarmee Mathijs van Heyningen in Het Parool, augustus dit jaar, maar hoe velen hebben mij die mening al niet toevertrouwd), er is altijd slordig mee omgegaan, zoals ook met de hoofdrolspeler.”
“De vertolker van “de beste rol ooit in een Nederlandse speelfilm” vertrok ongezien met zijn gade de nacht in. Zonder gemist te worden, zonder officieel dankwoordje, zonder DVD-box, zonder te zijn uitgenodigd voor de officiële opening van het Festival, zonder te zijn uitgenodigd voor het officiële slotfeest van het Festival, zonder kalf. Even anoniem als gedurende de veertig jaren daarvóór. De onzichtbare acteur.”
Pari (Lex) Schoorel 